10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 114

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 114 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 114

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz şarkının temasını belirleyiniz.

• Cevap: Sevgilinin güzelliği ve ona duyulan özlemdir.

2. Şarkıdaki dize tekrarlarının işlevini belirleyiniz.

• Cevap: Bu nakaratlar şiirde ahengi ve akıcılığı sağlar.

3. Şiirde söyleyici ile hitap edilen kişi arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.

• Cevap: Şair, sevgiliye deli divane âşıktır ama onu görememektedir. Bundan dolayı acı çekmektedir ve bayramı onu görebilmek için bir şans olarak görmektedir. Şiirde sevgilinin şaire karşı tutumuyla ilgili bir detay yer almamaktadır.

4. Şiirdeki mazmun, imge ve edebî sanatları belirleyerek bunların anlama katkısını değerlendiriniz.

• Cevap:

1. Dörtlük:

• Nida: Ey benim… diye seslenme var.
• Mübalağa: Yolunda hake yeksan olduğum (yolunda toprak olduğum)
• Teşbih : …bülbül gibi nalan olduğum.

2. Dörtlük:

• İstifham: Şair sevgiliye soru sorarak söylemek istediğini daha güçlü bir şekilde ifade etmiştir.
• Mübalağa: Herkesin sevgiliye âşık olması ve bundan dolayı dayanacak takatlerinin kalmaması.

3. Dörtlük:

• Nida: Eh meh-lika diye sevgiliye sesleniliyor.
• Teşbih: Sevgilinin yüzü (lika) aya (meh) benzetilmiş.

4. Dörtlük:

• Teşbih: Sine-i billur derken sevgilinin sinesi beyazlığı yönünden “duru ve kesme cam” anlamındaki billura benzetilmiş.

5. Dörtlük:

• Teşbih: “Sen açıl gül gibi” derken sevgili güle benzetiliyor.
• Telmih: Gül-bülbül (hezar) aşkı hatırlatılıyor

5. Aşağıdaki parçadan hareketle Nedim’in sanat anlayışının şiirdeki yansımalarını değerlendiriniz.

Nedîm (1681-1730), Osmanlı şairleri arasında devriyle birlikte anılan, hatta özdeşleşen müstesna şairlerdendir. Lale Devri’nde Nedîm’le aynı muhitte yaşayan ve devrin havasını onunla birlikte teneffüs eden pek çok şair yetişmesine rağmen devrinin ruhunu onun kadar eserine yansıtan olmamıştır. Onun için Türk şiirinde Lale Devri ve Nedîm isimleri genellikle birlikte hatırlanır. Her ikisi de tumturaklı, her türlü kaygıdan uzak, gösterişli ve görkemli olmakla birlikte hazin bir sonla noktalanan yaşama biçimini temsil eder. (…)

Nedîm Divanı’nda önceki asırların gazellerinde görülen tasavvufi derinlik ve zihni tasarrufla a dayalı ustalık merakı yoktur. Onun şiirlerinde sanki her şey kendiliğinden olmuş izlenimi verir. Özellikle “Nedîmâ- ne” şiirlerinde Türkçenin nabız atışlarını duyar, Lale Devri’nin zevk ve yaşama üslubunun nahif çizgilerini buluruz. Bu bakımdan Nedîm, sadece tarihsel olarak değil, duyuş ve deyişiyle de diğer divan şairlerine nispetle modern Türk şiirine daha yakın durmaktadır.

• Cevap: Gerçekten de bu şiirde İstanbul’un Lale Devri’deki yaşamının yansımaları vardır. Şair, sevgiliye Feyz-abad, Asaf-abad, Sadabad gibi o zamanın eğlence yerlerine gitmesini söylüyor. Şiirde tasavvufi ögeler hiç yoktur. Şair ne söylemek istiyorsa bunu sevgiliye doğrudan söylemiştir. Divan şiirine hâkim olan soyut aşk anlayışının yerini bu şiirde somut bir aşk ve sevgili almıştır.

Etkinlik

a. Hikmet, İlahi, Gazel (Fuzuli) ve Kaside adlı metinlerin beyitlerini ortadan bölerek bu şiirlerin yapısını dörtlük nazım birimine dönüştürünüz.

• Cevap:

– Hikmet:

Işkıng kıldı şeyda beni
Cümle âlem bildi meni
Kayğum sensen tüni küni
Menge sen ok kereksen

– İlahi:

Işkun aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanaram düni güni
Bana seni gerek seni 

– Gazel:

Meni candan usandırdı
Cefadan yar usanmaz mı
Felekler yandı ahımdan
Muradım şemi yanmaz mı

– Kaside:

Gül devri ayş eyyamıdır
Zevk u safa hengâmıdır
Âşıkların bayramıdır
Bu mevsim-i Ferhunde dem

b. Şiirlerin bu özelliğinin metnin ahengine katkısını tartışınız.

• Cevap: Bu şiirler iç uyağa (seci) sahip olduğu için dizeler ortalarından bölünüp dörtlük haline yani musammat hâle getirilebilmektedir. Bu durum şiiri ahenkli bir duruma getirmektedir.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 114 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.